ประวัติวันเข้าพรรษา และเกล็ดทำบุญอย่างไร ให้ได้บุญเต็ม

วันสำคัญทางพุทธศาสนาอีกวัน กำลังจะเวียนกลับมาอีกครั้ง นั่นคือ วันเข้าพรรษา พุทธศาสนิกชนอย่างชาวไทยคงจะเริ่มตระเตรียมสิ่งของต่าง ๆ ไว้ทำบุญใหญ่กันอีกครั้ง ไม่ว่าจะเป็น ภัตตาหาร เครื่องอัฐบริขารต่าง ๆ ที่จะนำไปถวายพระ ทราบกันไหมว่าอาหาร หรือสิ่งของชนิดใดเหมาะสมที่จะนำมาถวายได้บ้าง

ที่จะช่วยให้การทำบุญ ได้บุญเต็มที่ไม่บกพร่อง เราต้องคำนึงถึงสิ่งของต่าง ๆ ที่นำไปถวายด้วยว่าเป็นโทษหรือเป็นคุณต่อพระ เนื่องด้วยว่าพระท่านไม่สามารถที่จะปฏิเสธได้ว่าไม่รับสิ่งนี้ ไม่ฉันสิ่งนั้น

เพราะฉะนั้นเรามาเริ่มจัดถวายอาหาร สิ่งของให้พระสงฆ์อย่างถูกต้องกันเถอะ เพื่อให้ผลบุญนั่นสัมฤทธิ์ผลยิ่งขึ้น แต่ก่อนที่จะไปจัดสิ่งของนั้น เรามาดูประวัติความเป็นมาของวันเข้าพรรษาก่อนว่าเป็นอย่างไร

วันเข้าพรรษา

เมื่อครั้งพระพุทธเจ้าประทับอยู่ที่วัดเวฬุวัน เมืองราชคฤห์ เมื่อถึงฤดูฝนพระภิกษุส่วนใหญ่ก็อยู่ประจำที่เช่นเดียวกับนักบวชนอกพุทธศาสนา ที่มักถือเป็นประเพณีปฏิบัติอยู่จำพรรษามาตั้งแต่ก่อนพุทธกาล แต่ว่ามีพระภิกษุกลุ่มฉัพพัคคีย์พาบริวารจำนวน ๑,๕๐๐ รูปเที่ยวจาริกไปตามที่ต่างๆ

เนื่องจากตอนต้นพุทธกาลยังไม่มีพุทธานุญาตให้ภิกษุอยู่จำพรรษา ทำให้ชาวบ้านพากันติเตียนถึงการจาริกของท่าน เพราะไปเหยียบข้าวกล้าในนาเสียหาย เมื่อรู้ไปถึงพระพุทธเจ้า จึงทรงรับสั่งให้ประชุมสงฆ์ ตรัสถามจนได้ความจริง แล้วทรงบัญญัติให้พระภิกษุอยู่จำพรรษา เป็นเวลา ๓ เดือนในฤดูฝน

วันเข้าพรรษา หมายถึง วันที่พระภิกษุอธิษฐานจิตอยู่ประจำที่ ไม่จาริกไปค้างแรมตามสถานที่ต่างๆ เว้นแต่มีกิจจำเป็น เป็นระยะเวลา ๓ เดือนในฤดูฝน คือตั้งแรม ๑ ค่ำ เดือน ๘ ถึงวันขึ้น ๑๕ ค่ำเดือน ๑๑ ซึ่ง วันเข้าพรรษาปี 2563 นี้ ตรงกับวันที่ 6 กรกฎาคม 2563

การจำพรรษา จะมี 2 ระยะ

๑.“ปุริมพรรษา” หรือ “เข้าพรรษาแรก” นับตั้งแต่วันแรม ๑ ค่ำเดือน ๘ ถึงวันขึ้น ๑๕ ค่ำเดือน ๑๑ (วันออกพรรษา) แต่ถ้าปีใดมีอธิกมาส คือมีเดือน ๘ สองหน ก็จะเลื่อนไปเริ่มจำพรรษาในวันแรม ๑ ค่ำเดือน ๘ หลัง

๒. “ปัจฉิมพรรษา” หรือ “เข้าพรรษาหลัง” จะเริ่มตั้งแต่วันแรม ๑ ค่ำเดือน ๙ ถึงวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๑๒

เมื่อรู้ถึงประวัติความเป็นมาของวันเข้าพรรษาแล้ว พุทธศาสนิกชนทุกท่านก็ต้องรู้ถึงหลักทำบุญของการจัดอาหาร สิ่งของถวายพระสงฆ์ด้วยว่าควรทำอย่างไร สิ่งสำคัญสิ่งแรกที่ต้องคำนึง ในช่วงเข้าพรรษา พระสงฆ์จะปฏิบัติธรรมอยู่ในวัดเป็นส่วนใหญ่ มีรับกิจนิมนต์ข้างนอกบ้างบางครั้ง แต่จะไม่ได้ใช้แรงมากนัก

ดังนั้น ญาติโยมที่นำของไปถวาย หรือใส่บาตร ต้องเลือกอาหารที่ไม่มีความเสี่ยงต่อโรคที่เกิดจากการฉันท์อาหาร จากการญาติโยมนำไปถวายทำบุญ ซึ่งโรคที่พระสงฆ์อาพาธมากที่สุดใน 10 อันดับแรก ได้แก่

• โรคความดันโลหิตสูง
• เบาหวาน
• ถุงลมโป่งพอง
• โรคกระดูกเสื่อม
• ข้อเข่าเสื่อม
• โรคหัวใจและหลอดเลือด
• โรคไขมันหลอดเลือดสูง
• โรคฟันผุ, เหงือกอักเสบ
• โรคเกี่ยวกับตา เช่น ต้อกระจก
• โรคท้องเสีย

อาหารห้ามถวาย หรือใส่บาตรพระภิกษุสงฆ์

ทั้งนี้เป็นอาหารต้องห้ามสำหรับพระภิกษุสงฆ์ ได้แก่ เนื้อ 10 ชนิด รวมถึงอาหารที่ปรุงด้วยเนื้อทั้ง 10 ชนิด นี้ คือ

• เนื้อมนุษย์ รวมทั้งเลือดมนุษย์ด้วย
• เนื้อช้าง
• เนื้อม้า
• เนื้อสุนัข
• เนื้องู
• เนื้อราชสีห์ (สิงห์โต)
• เนื้อเสือโคร่ง
• เนื้อเสือเหลือง
• เนื้อหมี
• เนื้อเสือดาว

นอกจากเนื้อสัตว์ทั้ง 10 ชนิดที่กล่าวมาแล้วนั้น อาหารที่ปรุงต้องไม่มีลักษณะ ดังนี้

• อาหารที่ปรุงไม่ได้ทำให้สุกด้วยไฟ เช่น เนื้อดิบ ปลาดิบ
• อาหารที่ใช้เนื้อสัตว์ที่ฆ่าเฉพาะเจาะจง เช่น ฆ่าปลา ฆ่าหมู เพื่อนำมาทำอาหารถวายพระภิกษุโดยตรง ถ้าพระภิกษุไม่ได้เห็น ไม่ได้รู้ ไม่ได้ยิน ไม่ได้สงสัย ว่าเขาฆ่ามาเพื่อเป็นอาหารเฉพาะเจาะจงแก่ตน สามารถฉันได้

• ผลไม้ที่ใช้เมล็เพาะปลูกได้ และเง่าที่ใช้เพาะปลูก เช่น หัวมัน หัวเผือก อนุญาติให้คนที่ไม่ใช่พระภิกษุทำให้เป็นของที่สมควรแก่สมณะก่อนจึงจะฉันได้
• อาหารที่ปรุงด้วยสุรา ที่มีสี มีกลิ่น หรือมีรสชาติปรากฎขึ้นมาว่ารู้ได้มีสุราเจือปน แต่ถ้าไม่มีสี ไม่มีกลิ่น หรือไม่มีรสเกิดขึ้น สามารถฉันได้

อาหารที่เหมาะถวายแก่พระภิกษุสงฆ์

• เนื้อสัตว์ทุกชนิด ยกเว้น เนื้อต้องห้ามทั้ง 10 ที่กล่าวมาข้างต้น
• เนื้อสัตว์ที่ฆ่าเฉพาะเจาะจงเพื่อมาทำเป็นอาหารถวายพระ แต่พระภิกษุไม่ได้เห็น ไม่ได้ยิน และไม่ได้สงสัยว่าฆ่ามาเฉพาะเจ้าจงแก่ตน
• อาหารไม่ควรเน้นหนักไปทางแป้ง น้ำตาล ไขมัน สำหรับข้าวให้เป็น ข้าวกล้อง จะดีที่สุด

วิธีการจัดอาหารถวายพระภิกษุสงฆ์

• ในเวลาเช้า ควรที่จะจัดอาหารประเภทอาหารเบา เช่น ข้าวต้ม โจ๊ก กาแฟ ชา ขนมปัง เป็นต้น เพื่อที่พระภิกษุสงฆ์จะได้มีโอกาสในการฉันเพลได้ดี
• ในเวลาเพล ควรที่จะจัดอาหารประเภทอาหารหนัก ส่วนมากนิยมที่จะจัดอาหารไทย เนื่องจากจะถูกกับการกินอยู่ของไทยมากกว่า และควรที่จะเป็นอาหารตามท้องถิ่นนั้น ๆ เป็นหลัก อาจจะมีอาหารพิเศาเพิ่มเข้าไปบางอย่างได้
• ของหวาน ควรที่จะหลีกเลี่ยงขนมหวานที่ทำจากกะทิ ขนมที่มีรสชาติหวานจัด อาจจะเปลี่ยนมาจัดผลไม้ตามฤดูกาลจะดีกว่า เช่น แตงโม ส้ม มะละกอ เป็นต้น

สรุป

การทำบุญถวายอาหาร ถวายสิ่งของ ตักบาตร เป็นเรื่องดี และเป็นเรื่องที่พุทธศาสนิกชนสมควรทำให้เป็นประจำสม่ำเสมอ แต่เราก็ต้องเลือกอาหารที่จะช่วยให้พระภิกษุสงฆ์มีสุขภาพดี จะยิ่งส่งเสริมบุญให้แก่ผู้ที่ทำมากขึ้นไปอีก